Prace szczególnie niebezpieczne – wprowadzenie

Opowiem ci teraz o szczegółowych wymaganiach bezpieczeństwa i higieny pracy, które są potrzebne, a raczej niezbędne, przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych. To jest też bardzo ważna informacja, która to właśnie te prace wyróżnia na tle innych zajęć wykonywanych przez pracowników w codziennej pracy. Mianowicie w przypadku prac szczególnie niebezpiecznych, pracodawcy, czyli Wy musi spełnić szczegółowe wymagania dotyczące ich wykonywania. Co to znaczy? A wymienię takich kilka punktów, które będą niejako odpowiedzią na to pytanie.

• Po pierwsze musicie zapewnić bezpośredni nadzór nad tymi pracami przez wyznaczone w tym celu osoby. No i tu mogą się pojawić pierwsze schody, bowiem do nadzoru nad tymi pracownikami oraz prowadzonymi przez nich pracami musicie wyznaczyć osobę, która może to robić. Na przykład macie takiego pana Janka, który jest super, zna firmę, pracuje tam od lat i on takie prace według Was będzie najlepiej nadzorował. No to nie do końca to wystarczy. Po pierwsze musicie takiemu pracownikowi zorganizować szkolenie dla osób kierujących pracownikami. Jest to szkolenie, które przeprowadza się raz na 5 lat i na takie szkolenie pana Jacka musicie wysłać. Jeśli nie macie czasu szukać takiego szkolenia, napiszecie do mnie na adres poludzkuobhp@gmail.com to ja Wam takie szkolenie zorganizuję i  przeprowadzę. No dobrze, przeszkoliliście pracownika, zatem może pełnić nadzór bezpośredni. Tylko pytanie co to znaczy ten nadzór bezpośredni? Czy to znaczy, że ten pan Janek przez cały czas trwania tych prac musi tam stać i patrzeć na ręce pracowników? No nie do końca. Według mnie określenie nadzór bezpośredni, które jest przytoczone w tym miejscu, jest terminem łagodniejszym niż nadzór stały, który jest przypisany jest w innych punktach. W tym drugim przypadku, owszem, należy ciągle nieprzerwanie i do tego naocznie obserwować każdą czynność wykonywaną w ramach prac szczególnie niebezpiecznych. I uwaga, ta jest połączona bezwzględnie ze stałą obecnością nadzoru na każdym etapie prac. Taka sytuacja ma miejsce np. w czasie prowadzenia prac w zbiornikach zamkniętych. Zatem, jeżeli macie takie prace w zbiorniku, to pan Janek jako nadzór przebywa stale w miejscu wykonywania wyżej wymienionych prac. W przypadku zaś bezpośredniego nadzoru oczywiście nadzorujący powinien znajdować się w miejscu wykonywania pracy, jednak sam proces nie musi być śledzony ciągle i nieprzerwanie. Pan Janek ma być na miejscu pracy, to znaczy jeżeli prace są wykonywane na terenie Waszego zakładu, to pan Janek nie może prowadzić bezpośredniego nadzoru, na przykład ze swojego domu, czy też przez telefon. Jednak wyobrażam już sobie sytuację, że owszem, przychodzi na miejsce pracy przygląda się prowadzonej pracy, ale co jakiś czas udaje się na przykład do swojego pomieszczenia służbowego, gdzie wykonuje inne zawodowe obowiązki. Jest jeszcze jeden ważny aspekt, który chciałem tu poruszyć, który jest często na różnego rodzaju forach przytaczany. Chodzi mianowicie o sytuację, gdy osoba pełniąca rolę nadzorczą równocześnie wykonuje pracę z pozostałymi osobami. Jest to dość problematyczny temat, bowiem nadzór to kontrolowanie i dozorowanie, a tak  naprawdę trudno nadzorować samego siebie. Szczególnie, jak na przykład dojdzie, nie daj Boże do wypadku, to jest to duży kłopot.  Nadzór to nadzór. Oczywiście to jest sprawa organizacji, że pracownicy nadzoru jak najbardziej mogą się wymieniać między sobą przy jednej pracy będzie nadzorował pan Janek, a Marek i Antek będą członkami zespołu, który będą tą pracę wykonywać, zaś na drugi dzień czy w innym miejscu to Antek będzie pełnił rolę nadzoru, a pozostali panowie będą jego podwładnymi.
  Musicie tylko pamiętać, że każda osoba z nadzoru musi posiadać to właściwe szkolenie.
• Kolejnym punktem, który musicie zapewnić, to dostarczenie odpowiednich środków zabezpieczających. Macie tutaj duże pole do popisu, bowiem ustawodawca nie określił, czym te odpowiednie środki zabezpieczające są i jakie powinny być stosowane przy danej pracy. Zanim jednak zaczniecie podskakiwać do góry z radości, pamiętajcie, że często ten dobór nie jest wcale taki prosty. W tyle głowy musicie przez cały czas pamiętać o odpowiedzialności za prawidłowe i bezpieczne zorganizowanie prac swoich ludzi, więc nie liczyłbym na to, że nic się nie stanie i jakoś to będzie, albo kupić jakieś środki, które, konkretnie w tym miejscu są właściwie bezużyteczne. Tutaj również radziłbym skonsultować to z pracownikami. Zyskujecie znowu u nich szacunek, z drugiej strony to oni będą tych środków używać, tym bardziej, ze sami sobie je wybiorą.
  Trudno im potem będzie mówić, że to jest jakiś „badziew” i oni ich nie chcą używać, bo im przeszkadzają w ich codziennej pracy.
• Ostatnim wymaganiem, które musicie spełnić, to jest konieczność przeprowadzenia instruktażu pracowników obejmujących w szczególności imienny podział prac, kolejność wykonywania zadań, wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach. No dobrze, jak to powinno wyglądać? Przedstawię to na przykładzie.
  Mamy tego pana Janka. Sprawdził się dotychczas na tym stanowisku, jest przeszkolony. Powierzacie mu kolejną grupę ludzi (albo nawet jednego pracownika). Praca szczególnie niebezpieczna, nie może być wykonywana przez pojedynczą osobę, ale przez co najmniej 2 osoby. No dobrze, ten pan Janek będzie musiał tej swojej wybranej grupie przeprowadzić taki właściwy instruktaż.
  • Po pierwsze, na podstawie swojego doświadczenia musi przypisać wykonywanie poszczególnych czynności podległym mu pracownikom, czyli nic innego jak kto i co ma robić. On to wszystko musi określić np. Zenek i Maniek przygotowują miejsce pracy, w tym samym czasie Marek sprawdza i szykuje narzędzia.
  • Kolejnym krokiem pana Janka powinno być przedstawienie kolejnych działań pracowników takich krok po kroku od rozpoczęcia pracy, aż do jej zakończenia.
  • Ostatnim etapem instruktażu powinno być wytłumaczenie, a raczej przypomnienie zasad bezpieczeństwa, którymi mają kierować się pracownicy w czasie pracy, jakich narzędzi używać, jak używać, jak zabezpieczyć miejsce pracy, jakie środki ochronne wizualnej muszą użyć itd..

Ważna kwestia, która czasem jest pomijana, mianowicie, czy ten instruktaż musi być jakąś udokumentowany, czyli czy musi być w formie pisemnej? Odpowiedź brzmi nie, jednak ja bym radził, aby go udokumentować. Tak wiem, co mi zaraz powiecie, że teraz tych prac będzie tak dużo tych papierków będzie tak dużo, że połowę pobliskiego lasu będziecie musieli wyciąć, żeby wystarczyło na te instruktaże. Ja również nie jestem zwolennikiem dużej papierologii. Ja chciałem ci tylko podsunąć pewien pomysł jak się możesz zabezpieczyć przed ewentualnymi problemami. Zatem Jeszcze raz pamiętajcie, żeby prawidłowo organizować prace, szczególnie niebezpieczne musisz zapewnić bezpośredni nadzór nad tymi pracami, zapewnić odpowiednie środki zabezpieczające oraz przeprowadzić właściwie instruktaż pracowników.
Jak już mówiłem wcześniej, prace szczególnie niebezpieczne, to jest żadna bułka z masłem i Wy jako przedsiębiorcy musicie do ich prowadzenia właściwie się przygotować.

Kolejnym obowiązkiem, który musisz spełnić, jest konieczność wystawiania polecenia pisemnego. Ale zanim zaczniecie rwać swoje włosy z głowy, powolutku, bowiem nie każda praca zakwalifikowana w Waszej firmie jako praca szczególnie niebezpieczna będzie takiego pisemnego pozwolenia na jej rozpoczęcie wymagała. Po pierwsze wszystko zależy, o jakiej pracy mówimy. Jeżeli jest to praca na przykład w zbiornikach zamkniętych, to tam jak byk jest napisane, że polecenie pisemne ma być. Dlatego niezwykle ważne jest przeanalizowanie poszczególnych prac pod kątem właśnie konieczności wypełniania polecenia pisemnego. Pamiętajcie również, iż część prac szczególnie niebezpiecznych może być zaproponowana przez Was, jeżeli w swojej procedurze czy sposobie postępowania umieścisz konieczność wypełnienia takiego polecenia no to musisz je go pilnować i jak najbardziej Twoi pracownicy również przepisy nie narzucają ci konkretnego wzoru takiego pozwolenia. Musisz tylko pamiętać, aby w nim były zawarte wszystkie niezbędne informacje, jak dane pracowników, dane osoby nadzorującej miejsce pracy, czas takiej pracy, niezbędne środki zabezpieczające itd. Jeśli chcielibyście taki wzór pozwolenia, napiszcie do mnie na adres poludzkuobhp@gmail.com i ja Wam taki przykładowy dokument wyślę.

No dobrze jak mamy to pozwolenie to ktoś go musi wystawić. Na szczęście jest tu pewna dowolność, mianowicie to Wy jako pracodawcy decydujecie kto to ma zrobić. Na pewno osoba która posiada szkolenie dla kierujących pracownikami ten element musi być na stówę spełniony. Zatem kto takie polecenie może wystawić? No, pracodawca, szef, może to któryś z waszych dyrektorów, kierowników, a nawet któryś z brygadzistów. To pewnie może ci się zapalić lampka z pytaniem, czy osoba, która nadzoruje prace szczególnie niebezpieczne, może sama sobie takie pozwolenie wystawić? Według mnie nic nie stoi na przeszkodzie – w poleceniu osoba nadzorująca niejako powtarza to wszystko, co zostało powiedziane i zorganizowany w czasie instruktażu imiennego, który i tak musi przeprowadzić, więc ja tu sprzeczności nie widzę. I jeszcze jedna ważna rzecz. Pamiętaj, BHP, powiedz, to nie jest właściwa osoba do wystawiania polecenia. My pełnimy rolę kontrolno – doradczą, a nie wykonawczą także pamiętajcie, aby przeanalizować przepisy pod względem konieczności wystawiania polecenia w tym miejscu, gdzie to jest narzucone rozporządzeniem czy innym prawem.